ابهام در دیپلماسی گردش گری ایران

 

اگرچه در سال های اخیر بارها سخن از عبارت "دیپلماسی گردش گری" رفته اما در ایران هنوز چارچوب روشنی در این زمینه تعریف نشده است.

تقریباً دو سال پیش هنگامی که "مرتضی رحمانی موحد" معاون گردش گری کشور در حاشیه مراسم معارفه خود در جمع خبرنگاران حضور یافت، اعلام کرد که برنامه ‌ریزی، تدوین و اجرا از جمله مشکلات این حوزه هستند که برای بر طرف کردن آن باید بحث حمایت، هدایت و نظارت را پیشه کرد و از طرفی دیگر باید دیپلماسی گردش گری را مد نظر قرار داد. وی با کوله باری از تجربه از فعالیت خود در وزارت خارجه، تأکید داشت که: آن چیزی که ما به دنبال آن هستیم دیپلماسی گردش گری است و ما ارائه ی تعریف درستی از میهمان و میزبان را می خواهیم به جهانیان نشان دهیم تا ایشان بدانند که فرهنگ ایرانی و اسلامی ما تا چه اندازه دارای ظرفیت میزبانی می باشد.

اگر چه در طی دو سال و اندی که از انتصاب او گذشته، تلاش های زیادی نیز برای بهبود یا احیای روابط با کشورهای مختلف به ویژه سرزمین های منطقه برای توسعه تبادل گردش گر صورت گرفته، اما با این حال هنوز به نظر می رسد که تعریف روشنی از آن چه که به عنوان "دیپلماسی گردش گری" یاد شده ارایه نگردیده است چنان که در این اظهارات نیز تنها به ذکر عبارت اکتفا شده و هیچ توضیح روشنی دراین باره وجود ندارد. از سوی دیگر، تجربه کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اروپایی که در معرض فروپاشی طرح "شینگن" یا به اصطلاح "رویای اروپای واحد" هستند، گرفته، تا مشکلات ناشی از تنش دیپلماتیک میان روسیه و ترکیه، نشان داد که گردش گری نه تنها در برابر هر تغییر سیاسی و اقتصادی آسیب پذیر است بلکه خود نیز می‌ تواند بر کیفیت روابط دیپلماتیک کشورها تاثیری تعیین کننده داشته باشد. این نکته ‌ای است که تصمیم اخیر دولت مالزی یعنی "رد طرح امنیتی مالزی برای حذف تسهیلات صدور ویزا برای گردش گران خاورمیانه" اهمیت آن را به وضوح اثبات می کند! این طرح در آخرین نشست سران دولت رد شد اما چنان که از اظهارات وزیر گردش گری مالزی بر می ‌آید مهم ترین دلیل در رد این طرح امنیتی، نگرانی از بروز مخاطرات احتمالی در روابط دیپلماتیک مالزی با کشورهای خاورمیانه بوده است.

بر طبق گزارش صباح، وزیر گردش گری مالزی اعلام کرده که ۴ دلیل عمده در رد این طرح در کابینه دولت مطرح شده. نخست این که تروریست‌ها می ‌توانند از هر منطقه‌ای از جهان باشند و فعالیت آن‌ها منحصراً در کشورهای خاورمیانه صورت نمی‌ گیرد و بسیاری از ایشان از کشورهای دیگر جهان دست به عملیات ویران گر زده اند. بنابراین وضع چنین مقرراتی برای مردم و گردش گران خاورمیانه غیرعادلانه می باشد.

دوم این که مسئله‌ی ترور به امنیت داخلی ارتباط دارد پس آن چه که مهم است تقویت و تحکیم امنیت در کشور به خصوص در مرزهاست نه آن که مقررات جدید ویزا برعلیه گردش گران خاورمیانه ایجاد شود.

سوم آن که اجرای قراردادها و توافق‌های دو جانبه با برخی کشورهای منطقه مستلزم آن است که مالزی پیش از هر تصمیمی با کشورهای طرف قرارداد گفت وگو کند.

و دلیل چهارم این است که مالزی با همه کشورهای خاورمیانه که اکثراً اعضای سازمان همکاری های اسلامی نیز هستند، روابط دیپلماتیک خوب و سازنده‌ای دارد و به هیچ وجه حاضر نیست با اعمل چنین مقرراتی روابط دیپلماتیک خوب خود را با این کشورها به خطر بیندازد.

امروزه تأثیر صنعت گردش گری در اقتصاد کشورها، موجب شده تا توریسم به عنوان یکی از پایه های گفت و گوهای هیأت‌های بلند خارجی درآید. به عبارت دیگر "دیپلماسی بر پایه گردش گری" شکل گرفته و موفق گشته آرام آرام جای خود را در معاهده ها و قراردادهای بین‌المللی باز کند. با این حال "دیپلماسی گردش گری" بی ‌شک محدود به راه روها و سالن‌های سفارت خانه های مختلف نمی ‌شود هر چند که راه مسافران برای گذشتن از مرزها ابتدا از آن جا می گذرد.

تجربه کشورهایی چون مالزی و ترکیه با عواقب مثبت و منفی از اهمیت و نقش دیپلماسی در اقتصاد حکایت دارد به طوری که به خوبی عواقب ناگوار بی توجهی به روابط و از آن مهم تر عرف دیپلماتیک روشن می‌ کند. مسایلی که شاید هنوز در چارچوب آن چه که در کشور با عنوان "دیپلماسی گردش گری" به آن اشاره می شود ولی هنوز چنان که باید تعریف نشده است.

منبع: http://www.chn.ir/