شناسایی یک گورستان دوره اشکانی در دماوند ...

 

محوطه تاریخی ولیران دماوند با یک گورستان دوره اشکانی در خود تعیین عرصه و حریم شد.

"محمدرضا زاهدی" سرپرست گروه گمانه زنی در این محوطه تاریخی با اعلام این خبر، گفت: در اطراف محوطه تاریخی ولیران و به فاصله های مختلف، ۱۲ گمانه به ابعاد ۱*۲ متر و عمق ۱ تا ٣ متر حفاری شد که در هیچ یک از آن ها آثار و بقایای فرهنگی و تاریخی به دست نیامد. براساس گمانه زنی های صورت گرفته، مشخص گردید که عرصه اصلی این محوطه به مساحت ٣۵۰۰ متر مربع بر روی جلو آمدگی تپه ماهورهای شرق رودخانه دماوند واقع شده و جدیدترین لایه ی آن متعلق به یک قلعه زمان ساسانی و قدیمی ترین آن مربوط به یک گورستان در اوایل دوره اشکانی می باشد. با توجه به بررسی های فصول گذشته و گمانه زنی های موجود، در اطراف این گورستان هیچ استقرار دایمی وجود نداشته و بیشتر به صورت موقت و فصلی بوده است. گمانه زنی و تعیین عرصه و حریم ولیران، با توجه به تملک محوطه و زمین های اطراف آن توسط دانشگاه علم و صنعت و نیز انجام خاک برداری برای راه سازی و سایر ساخت و سازها، با هدف جلوگیری از تعرض و تخریب این محوطه ی با ارزش ضرورت داشت. در دو فصل حفاری در محوطه ولیران که در سال های ۱٣٨۵ و ۱٣٨۶ توسط "دکتر محمدرضا نعمتی" انجام گرفت بقایای یک قلعه به ابعاد ۴۰×۵۰ متر در جهت شرقی-غربی نمایان شد که دارای چهار برج دایره ای شکل بوده و تنها بخشی از برج شمال غرب آن باقی مانده است.

به گفته وی، بر اساس شواهد و مستندات به دست آمده چنین به نظر می رسد این قلعه در اواخر دوره ساسانی ساخته شده و احتمالاً هم زمان با حمله اعراب به این منطقه، قلعه تخریب گردیده.

این باستان شناس اظهار داشت: معماری داخل قلعه بر اساس شیب تپه می باشد و شامل یک معبر اصلی در جهت شرقی-غربی بوده که در دو طرف ضلع شمالی و جنوبی معبر اصلی، فضاهای معماری منظمی مشتمل بر اتاق های متعدد مستطیل شکل به ابعاد مختلف وجود دارد. مصالح به کار برده شده در این قلعه شامل لاشه سنگ و قلوه سنگ های رودخانه ای، خشت و چینه در دیوارها با استفاده از ملات گل می باشد، هم چنین مقداری ملات گچ نیز به صورت آوار در بخش هایی از فضاهای معماری به دست آمده است. در کاوش های صورت پذیرفته، در زیر لایه مربوط به دوره ساسانی، گورستانی از دوره اشکانی شناسایی شد که دارای شیوه های متعدد تدفین شامل تدفین سردابه ای، خمره ای، گودال ساده و سنگ چین همراه با تعداد زیادی اشیاء بود. محوطه تاریخی ولیران که در بین روستاییان به اسامی مختلفی چون قلعه دختر، قلعه سنگی و نمک لیسه معروف می باشد در فاصله حدود پانصد متری جنوب روستای ولیران و در انتهای یال تپه ماهورهای مرز بین شلمبه و ولیران قرار گرفته است.

قابل ذکر است مجوز گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تاریخی ولیران توسط رئیس پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری صادر شده است.

منبع: http://www.donyayesafar.com/