کشف فضاهای معماری و ظروف سفالی و شیشه ای از شهر قدیم آمل

 

کاوش در شهر قدیم آمل ( پارک مشاهیر) منجر به شناسایی فضاهای معماری و یافته های متعددی از جمله سفال لعاب دار و بدون لعاب و شیشه شد.

"ابراهیم امیرکلایی" سرپرست هیأت کاوش اظهار داشت: با توجه به این که وضعیت مطالعات شهر قدیم آمل در دوران مختلف در قبل و بعد از اسلام و خصوصاً قرون میانی و متأخر اسلامی بیش تر مبتنی بر منابع مکتوب بوده، با رایزنی های صورت گرفته با شهرداری آمل مبنی بر کاوش های اصولی سیستماتیک و روش مند در این بخش که در تملک شهرداری است و با همکاری شورای اسلامی شهر و سازمان به سازی و نوسازی، کار کاوش در شهر قدیم (پارک مشاهیر) انجام پذیرفت. این جست و جو می تواند شروع مطالعات مدون و منسجم در بافت قدیم شهر آمل باشد و در ادامه، دیگر بخش ها و مناطقی که قابلیت گمانه زنی دارد بررسی و حفظ گردد.

به گفته این باستان شناس، کاوش پارک مشاهیر با ایجاد دو گمانه در قسمت شمالی و شمال غربی و یک گمانه در بخش مرکزی این محوطه شروع شد.

"امیر کلایی" گفت: یک گمانه در قسمت شمال غربی بر روی دهانه ی یکی از چاه‌های آجری ایجاد شد تا بتوانیم برداشت بهتری از فضاهای معماری به دست آمده داشته باشیم. این گمانه دارای ۱۶ کانتکست می باشد که عمدتاً شامل فضاهای معماری از دوره های جدا از هم است اما در این میان نمونه هایی از سفال های لعاب دار و بدون لعاب و شیشه نیز کشف شد. چاه آجری نیز ظاهراً متعلق به دوران متأخر و قاجار است و در قسمت جنوب شرقی آن فضای معماری مربع شکل با یک طاق وجود دارد که با توجه به داده های سفالی و هم چنین تیپ بندی آجرهای آن احتمالاً مربوط به قرون ٩ و ١٠ می باشد. شاخص ترین سفالینه مکشوفه خصوصاً از نوع نقش کنده و لعاب پاشیده سده های چهارم و پنجم (ه.ق)، سفال سبک آمل و سفال با لعاب یک رنگ متعلق به سده های پنجم و هفتم (ه.ق) و دوره سلجوقی است. سفال هایی از دوره ایلخانی با تکنیک قلم مشکی زیر لعاب لاجوردی و حتی سفال هایی شبیه سلادن و پی سوزهای مربوط به دوره صفویه نیز کشف شد. آثار شیشه ای نیز محدود و از نظر نوع ساخت دمیده در قالب و هوای آزاد بوده.

"امیرکلایی" در ادامه گفت: هدف از ایجاد گمانه آزمایشی در قسمت شمالی محوطه هم چون گمانه قبلی، مشخص شدن فضای چاه آجری و نیز کشف علت ایجاد این چاه ها در فاصله کم نسبت به یک دیگر و کاربرد آن ها است. از نکات قابل بررسی در این جست و جو یکی آن که در مجموع ١۶ کانتکست از کاوش در این گمانه شناسایی شده که هم چون نمونه ی قبلی بیش تر متعلق به فضاهای معماری بوده که اغلب آن ها مضطرب است. علاوه بر آن در اثر گمانه زنی اضطراری تیم کاوشی به منظور مطالعه و بررسی بر روی چاه آجری در قسمت مرکزی گمانه، دیواره ی چاه تخریب گردیده و لایه های اطراف آن نیز مضطرب شده که این موضوع، کار کاوش این فصل را دچار مشکل کرده است. نکته دیگر آن که، علاوه بر کشف سفال های متعدد دوره اسلامی، حجم زیادی از شیشه به دست آمد که بعضاً به صورت مذاب و دفرمه بوده و فرضیه کارگاهی و صنعتی بودن این بخش از بافت قدیم را تقویت می کند، اگرچه این مهم نیاز به مدارک و استدلال های قوی تری دارد.

این باستان شناس اظهار داشت: در ادامه ی کار کاوش، گمانه دیگری در قسمت مرکزی محوطه به ابعاد ١٠ در ١٠ متر ایجاد شد که در مجموع با کاوش در این گمانه ١۵ کانتکست شناسایی گردید که بیش تر متعلق به فضاهای معماری شامل دیوار، کف آجری و چاه می باشد. این گمانه از انسجام لازم و هم خوانی بهتری برخوردار بود و برداشت فضاهای معماری به درستی صورت گرفت به طوری که در لایه های فوقانی، دیواری از دوره قاجار به دست آمد. سوای از آن در طول کاوش با یک کف منظم آجری و دهانه چاهی که از نظر شکلی و فرمی مطابق با چاه‌های گمانه قبلی بود روبه رو شدیم با این تفاوت که به طور سالم در یک کف آجری در بستر خود قرار داشت. در ضلع شرقی آن نیز کف آجری منظم دیگری به دست آمد که تیپ بندی آجرهایش صفوی بودن آن را تصدیق می کند.

وی با اشاره به حجم زیاد میخ مکشوفه در این گمانه، گفت: این میخ ها نشان از تخریب فضاهای سقفی، از بین رفتن دیواره و فرو ریختن آن بر روی کف فضاها دارد.

او بیان داشت: در گمانه مذکور چند سکه برنزی نیز به دست آمد که مطالعه بر روی آن ها می تواند به تاریخ گذاری مطلق لایه ای این گمانه کمک نماید.

منبع: http://chn.ir/