بانوی هفت هزار ساله هفته آینده به موزه ملی می‌آید ...
طبق گفته ی حمیده چوبک، رئیس پژوهش کده باستان شناسی پژوهش گاه سازمان میراث فرهنگی و گردش گری، اسکلت بانوی هفت هزار ساله روز دوشنبه هفته‌ی آینده یعنی ۳۰ آذر ماه و مصادف با اواخر هفته پژوهش، در بخش پیش از تاریخ موزه‌ی ملی ایران به نمایش گذاشته خواهد شد.
وی اظهار داشت: هم اینک کارشناسان در موزه‌ی ملی ایران در حال آماده سازی ویترین‌ها و ایجاد فضای مناسب برای به نمایش در آوردن این اسکلت هفت هزار ساله می باشند. نیز در صورتی که شرایط برای ایجاد سایت موزه مهیا شود، پس از پایانِ کار، اسکلت به محوطه بازگردانده می شود، اما اگر امکانات فراهم نگردد بهتر است اسکلت در فضای موزه ملی ایران باقی بماند.
چوبک، هم چنین از برگزاری مراسم رونمایی از کتاب کاوش‌های باستان شناسی قره تپه "قمرود" تالیف میرعابدین کابلی، باستان شناس پیش کسوت و نمایش گاه یافته‌های این محوطه‌ی تاریخی روز دوشنبه ٢۳ آذر ماه، یعنی در آغاز هفته ی پژوهش، خبر داد.
شناسایی ١۹محوطه باستانی در حوضه آب ریز سد خاکی بلوبین
طبق گفته ی فاطمه فرشی جلالی سرپرست هیات شناسایی، عملیات شناسایی به منظور مستند نگاری آثار باستانی در محدوده ی سد بلوبین (قره درق) در شهرستان ایجرود استان زنجان انجام پذیرفت .
وی بیان داشت: این سد با مساحتی بالغ بر ٢۰۹۳۳۰ هکتار یکی از زیر حوضه های رودخانه قزل اوزن است که در نهایت به دریای خزر می ریزد. وسعت منطقه مورد بررسی نیز در حدود ٤٢ کیلومتر مربع می باشد که متشکل از دره ها، تپه ماهورها و ارتفاعات حاشیه رودخانه های اوزون دره، سجاسرود و خوئین است. در این شناسایی ۱۹ محوطه ی باستانی متعلق به دوره ی نوسنگی تا اسلامی متأخر مشخص شد و در کنار مطالعات باستان شناسی، پژوهش های مردم شناسی روستای بلوبین که پس از آب گیری سد به زیر آب خواهد رفت نیز صورت گرفت. از جمله آثار حائز اهمیت در این بررسی، شناسایی محوطه شماره ١۰١ با ارتفاع حدود ٢۰ متر می باشد که بر روی این محوطه روستای بلوبین قرار گرفته و یافته های سطحی از این روستا نشان گر تداوم سکونت از پیش از تاریخ (مفرغ) تا کنون است. در این روستا حمامی نیز مورد شناسایی قرار گرفت که یکی از مصالح ساخت آن سنگ قبرهای کتیبه دار اسلامی می باشد که با نمونه آن کمتر رو به رو شده ایم. روستای متروکه قمچقای (قمچقای قدیم) از دیگر محوطه های شناسایی شده است که در سال ١۳۷٢ به دلیل عدم دست رسی به امکانات زیر بنایی، به محلی در حدود ٢ کیلومتری از این روستا انتقال یافت و اکتشافات سطحی در آن حاکی از آثار پیش از تاریخ تا معاصر می باشد و شامل دو گورستان اسلامی متقدم و معاصر در مجاورت این روستاست.
گفتنی است، مجوز بررسی شناسایی نجات بخشی محوطه سد بلوبین توسط رئیس پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری صادر گشت. هم چنین بر اساس بند ج ماده ١١۴ قانون برنامه ۵ ساله چهارم، تمامی وزارت خانه ها، سازمان ها و موسسات دولتی موظف اند قبل از اجرای پروژه های بزرگ عمرانی و در مرحله امکان سنجی و مکان یابی، نسبت به انجام مطالعات فرهنگی- تاریخی در آن خصوص اقدام کنند و در طراحی و مکان یابی پروژه های یاد شده نتایج مطالعات را رعایت نمایند.
علت مرگ زن ٧۰۰۰ ساله تهران اعلام شد ...
بر روی اسکلت بانوی هفت هزار ساله ای که قرار است روز دوشنبه ۳۰ آذر ماه، در اواخر هفته پژوهش در بخش پیش از تاریخ موزه ی ملی ایران به نمایش گذاشته شود، بررسی هایی انجام پذیرفت و مسئول آزمایش گاه فرسودگی زیستی اعلام نمود زن هفت هزار ساله ی تهران احتمالا به دلیل عفونت استخوانی فوت شده است.
پرستو عرفان منش با اشاره به بخشی از مطالعات و پژوهش های صورت گرفته بیان داشت: به دنبال کشف این اسکلت، در ابتدا مطالعات آنتروپولوژی، به منظور تشخیص جنس و نوع و میزان آسیب های وارده بر آن و هم چنین مطالعات X.ray برای ارزیابی درصد شکستگی ایجاد شده در ناحیه کتف او و در ادامه آزمایش هایFT_IR وXRD برای تجزیه و تحلیل عناصر تشکیل دهنده استخوانی و نیز مطالعات بافتی و سلولی با کمک میکروسکوپ های الکترونی جهت کشف تغییرات بافتی در طی سالیان گذشته در اسکلت، انجام گرفت که به مشخص شدن عفونت استخوانی در اسکلت انجامید.
فتح الله نیازی، کارشناس و پژوهش گر پژوهش کده ی حفاظت و مرمت آثار فرهنگی - تاریخی نیز با اشاره به نمایش اسکلت بانوی ۷ هزار ساله هم زمان با هفته پژوهش در موزه ملی ایران بیان نمود: در صورت تصمیم بر انتقال مجدد اسکلت، جا به جایی آن امکان پذیر خواهد بود.
کشف اثر سه هزار ساله در منطقه اورامان کردستان
در نتایج بررسی های اولیه انسان شناسی بر روی مجموعه ای از اسکلت های آدمی، اطلاعات جدیدی از وضعیت سلامت و تغذیه ساکنان منطقه اورامان به دست آمد؛ هم چنین در کاوش های صورت پذیرفته، یک گورسنگی سه هزار ساله در شهرستان سروآباد در نزدیکی روستای روآر کشف شد که اخیراً هم زیر نظر طاهر قسیمی از باستان شناسان استان، مورد کاوش و مستند سازی قرار گرفته است.
سید محسن علوی مدیرکل میراث فرهنگی استان کردستان در این زمینه بیان داشت: گور یافت شده حاوی بقایای مهمی از عصر آهن می باشد که در یک دوره زمانی، به طور مکرر برای تدفین مورد استفاده ساکنان منطقه بوده و در ادامه ی این کاوش، بقایای پراکنده حدود ٨ اسکلت انسان کشف گردید که بر اساس مطالعات انجام پذیرفته، اغلب آن ها مربوط به افراد بالغ اند.
مجتبی قاسمیان، انسان شناس جسمانی تیم باستان شناسی روآر نیز گفت: در این جست و جو، شمار زیادی دندان انسان پیدا شد که در نتایج تحقیقات آن ها، به اطلاعاتی درباره سلامت جسمانی و وضعیت تغذیه مردمان عصر آهن منطقه اورامان دست یافتیم. در بررسی دقیق دندان های آرواره ای متعلق به فرد جوان با سنی حدود ١٦ تا ٢۰ سال، با شواهدی از عارضه هایپوپلازی خطی در سطح مینای دندان او رو به رو شدیم. این عارضه باعث مختل شدن رشد ساختار ریشه و تاج دندان می گردد که معمولاً در دوره هایی که فرد با اختلالات شدید تغذیه ای ناشی از فشار محیطی مواجه شده، روی داده. یکی از عوامل محیطی مؤثر در این عارضه، کمبود غلات در رژیم غذایی است که موجب کمبود آمینواسیدهای چرب مورد نیاز بدن انسان می شود.
گفتنی است، برنامه هایی توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردش گری استان کردستان، برای تبدیل این محوطه به یک سایت موزه باستان شناسی مد نظر است که در صورت اجرای آن می تواند به رشد گردش گری این منطقه کمک نماید.
کشف عفونت در بانوی هفت هزار ساله تهرانی
پس از کشف و سال یابی بر روی اسکلت بانوی ٧ هزار ساله تهرانی، گروه انگل شناسی و قارچ شناسی دانش کده بهداشت دانش گاه علوم پزشکی تهران، بررسی های پالئوپارازیتولوژیک را بر روی بقایای بیولوژیک حاصل از آن انجام داد.
"دکتر مولوی" سرپرست تیم مطالعاتی گفت: پس از یک سال آزمایش های انگل شناسی بر روی بانوی میان سال هزاره پنجم قبل از میلاد، عفونت انتروبیازیس (آلودگی به کرم انتروبیوس ورمیکولاریس) تشخیص داده شد که بیان گر زندگی دسته جمعی در اماکن سر بسته می باشد و انتقال آن در بین اعضای خانواده به سادگی و به صورت مستقیم انجام می گیرد.
وی تصریح کرد: آغاز مطالعات بین رشته ای و استفاده از دانش و تخصص گروهی، می تواند دریچه های جدیدی را فرا روی دانش جویان و دانش پژوهان علوم پزشکی و بهداشت کشور باز کند. به تازگی با همکاری بین پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری و پژوهش کده باستان شناسی کشور، دانش کده ادبیات و علوم انسانی دانش گاه تهران از یک سو و دانش کده بهداشت دانش گاه علوم پزشکی تهران از سوی دیگر، شاهد انتشار نتایج منحصر به فردی در پالئوپارازیتولوژی بوده‌ایم. نتیجه این بررسی ها در مجله تخصصی "Parasite & vector" به چاپ رسیده که هم اکنون به صورت آنلاین در اختیار علاقه مندان قرار دارد. ادامه این گونه مطالعات با استفاده از تکنیک های مدرن می تواند به نتایج ارزشمندی در آینده منتهی شود.
گفتنی است، مشاهده تکه های سفال توسط "مهسا وهابی" دانش جوی کارشناسی ارشد رشته باستان شناسی، در میان حفاری های فاضلاب چهار راه مولوی در سال گذشته، کاوش های اضطراری باستان شناسی را به همراه داشت که به کشف اسکلت این بانوی ٧ هزار ساله منجر شد.
پس از شروع طرح لوله گذاری شرکت فاضلاب تهران حد فاصل میدان های محمدیه تا قیام و کشف آثار گوناگون زیر سطحی، مستند سازی شواهد گذشته و عملیات گمانه زنی باستان شناختی در کنار اسکلت ٧ هزار ساله، بقایای دومین اسکلت انسانی که احتمالا مربوط به همان بازه زمانی بود نیز کشف گردید. مدتی پس از آن، کارشناسان پژوهش کده باستان شناسی پژوهش گاه سازمان میراث فرهنگی و گردش گری موفق به باز سازی چهره این بانو شده و محل را برای انتقال آن آماده نمودند. در این اقدام، نخست اسکلت به صورت فتواسکن، مستند نگاری گردید که طی آن، تصاویر به دست آمده با استفاده از رایانه به صورت نقشه فتوگرامتری شامل نقطه، خط و سطح پوششی از اسکلت درآمد و سپس نقشه اسکلت به اطلاعات سه بعدی بدل گشت و همه بخش های آن حجم دار شدند. در مراحل بعدی و پس از شناسایی ژنتیک، مستند سازی، اسکن نوری و تحکیم سازی، اسکلت توسط مرمت گران پژوهش کده حفاظت و مرمت برای انتقال به موزه ملی در یک محفظه شیشه ای قرار گرفت.
هم اکنون، این بانوی ٧ هزار ساله که نماد قدمت کلان شهر تهران به شمار می آید به همراه قطعاتی از آثار کشف شده در بازار تهران، در موزه ملی حفظ و نگاه داری می شود.
کشف ١۳۰۰ سکه الیمایی در اندیکای خوزستان
١۳۰۰ سکه الیمایی در جریان حفاری شرکت گاز در یکی از روستاهای شهرستان اندیکای خوزستان کشف شد.
بر اساس اطلاعات "ایوب سلطانی" مدیر پایگاه پژوهشی ایذه، روز گذشته و در جریان عملیات گاز رسانی به یکی از روستاهای تابعه شهرستان اندیکا، محوطه باستانی از دل خاک سر بر آورد.
به گفته وی، در زمان حفاری، بیل مکانیکی به سازه‌هایی برخورد کرد که در نتیجه آن، انجام عملیات حفاری متوقف شد.
نتیجه بررسی های اولیه ظهور سازه‌هایی اندک در این محوطه بود اما در ادامه، ١۳۰۰ سکه الیمایی از محل کشف شده به دست آمد.
به دستور دادستانی کار حفاری در این منطقه متوقف گردید تا باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی برای بررسی های بیش تر به منطقه اعزام شوند.
کشف آجرهای لعاب دار ۲۸۰۰ ساله در سردشت
کاوش های باستان شناسی تپه ی "ربط" در سردشت، به کشف زوایای دیگری از حوزه حکومت "مانایی" مربوط به قرن هشتم قبل از میلاد در شمال غرب ایران منجر شد.
"رضا حیدری" سرپرست پنجمین فصل کاوش های باستان شناسی "تپه ربط سردشت" با اشاره به یافته هایی چون مدارک سفالی، معماری و آجرهای لعاب دار در این جست وجوها، بیان داشت: آجرهای کشف شده دارای نقش مایه های هندسی، اساطیری، انسانی و غیره بوده و نشان دهنده ی پیوندهای هنری و مذهبی با امپراطوری "آشور نو" است.
وی با اشاره به قرار داشتن "تپه ربط سردشت" در جنوب استان آذربایجان غربی، ادامه داد: نخستین فصل از پژوهش های باستان شناسیِ این تپه به سال ۱۳۸۴ باز می گردد. کشف آجرهای لعاب دار خط میخی متعلق به دوره ی آشوری نو، با نام های "شاهک مانایی" و "خدایان بل و نبو" از جمله یافته های مهم در این کاوش ها به شمار می رود.
بر طبق این گزارش، مجوز تحقیقات باستان شناسی "تپه ربط" شهرستان "سردشت" توسط رئیس پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری صادر شده است.
تعیین تکلیف الواح هخامنشی در دادگاه شیکاگو
یک دادگاه استیناف در آمریکا اعلام کرد، قربانیان تروریسم نمی توانند از فروش آثار تاریخی ایرانی امانت داده شده به دانشگاه شیکاگو، برای گرفتن غرامت استفاده کنند.
یک هفته نامه حقوق آمریکایی (National Law journal) گزارش داد، دادگاه استیناف حوزه هفتم ایالات متحده آمریکا که ۱٩ جولای (۲٩ تیرماه) برگزار گردید رأی داد که قربانیان حادثه تروریستی سال ۱٩٩۷ نمی توانند به بهانه ی دست داشتن ایران در این ماجرا، آثار تاریخی و الواح هخامنشی موجود در دانشگاه شیکاگو را برای گرفتن غرامت به فروش برسانند. پیش از این دادگاهی اعلام نموده بود که می توان از محل فروش این اموال، بیش از ۷۱ میلیون دلار به خانواده قربانیان حادثه تروریستی که به ایران نسبت داده شده (که البته ایران همواره این ادعا را رد کرده است) پرداخت نمود.
الواح هخامنشی شامل بیش از ۳۰ هزار لوح بوده که در سال ۱۳۱۴ براساس مصوبه دولت وقت ایران از طریق کشتی به مؤسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو فرستاده شد و در سال ۱۳۱٦ به آن جا رسید. قرار بر این بود که در مدت سه سال، بررسی های کارشناسی لازم و مطالعات روی این الواح انجام و سپس به ایران بازگردانده شود. در چند سال نخست، این اقدام صورت نگرفت اما با پی گیری‌های زیاد، بخشی از الواح در سال ۱۳۲۷، قسمتی دیگر در سال ۱٣۵۰ و بعضی از آن ها در سال ۱٣۸٣ به ایران برگشت اما هنوز بخشی از الواح در آن مؤسسه باقی مانده است.
از سوی دیگر در انفجاری که در سال ۱٩٩۷ میلادی در بیت المقدس رخ داد چند یهودی به بهانه جبران خسارت و ارتباط واهی ایران با این انفجار، درخواست توقیف الواح را مطرح کردند و به این ترتیب آن آثار توقیف شدند تا این که در چند مرحله، ایران در جلسات مختلف دادگاهی برگزار شده، حضور یافت و ثابت نمود که الواح جنبه تجاری ندارند و آثاری با جنبه فرهنگی و مطالعاتی اند که قابل توقیف نیستند.
در طول چند سال گذشته و به دنبال برگزاری جلسات دادگاهی، وکلای مرکز شرق شناسی شیکاگو می گفتند از یک سو در هشت سال دولت گذشته، پیگیری زیادی برای استرداد این اشیا انجام نگرفته و از سوی دیگر، با مطرح شدن این بحث که آن الواح تجاری نیستند و دادگاه نباید آنها را توقیف می کرد، تأکید شد که وکلای ایرانی باید در این پرونده وارد شوند. در یک سال گذشته، مسؤولان ایرانی نیز در گفت وگو با رسانه‌های مختلف، امیدواری خود را برای بازگرداندن کامل الواح هخامنشی به ایران ابراز کردند.
شناسایی یک گورستان دوره اشکانی در دماوند ...
محوطه تاریخی ولیران دماوند با یک گورستان دوره اشکانی در خود تعیین عرصه و حریم شد.
"محمدرضا زاهدی" سرپرست گروه گمانه زنی در این محوطه تاریخی با اعلام این خبر، گفت: در اطراف محوطه تاریخی ولیران و به فاصله های مختلف، ۱۲ گمانه به ابعاد ۱*۲ متر و عمق ۱ تا ٣ متر حفاری شد که در هیچ یک از آن ها آثار و بقایای فرهنگی و تاریخی به دست نیامد. براساس گمانه زنی های صورت گرفته، مشخص گردید که عرصه اصلی این محوطه به مساحت ٣۵۰۰ متر مربع بر روی جلو آمدگی تپه ماهورهای شرق رودخانه دماوند واقع شده و جدیدترین لایه ی آن متعلق به یک قلعه زمان ساسانی و قدیمی ترین آن مربوط به یک گورستان در اوایل دوره اشکانی می باشد. با توجه به بررسی های فصول گذشته و گمانه زنی های موجود، در اطراف این گورستان هیچ استقرار دایمی وجود نداشته و بیشتر به صورت موقت و فصلی بوده است. گمانه زنی و تعیین عرصه و حریم ولیران، با توجه به تملک محوطه و زمین های اطراف آن توسط دانشگاه علم و صنعت و نیز انجام خاک برداری برای راه سازی و سایر ساخت و سازها، با هدف جلوگیری از تعرض و تخریب این محوطه ی با ارزش ضرورت داشت. در دو فصل حفاری در محوطه ولیران که در سال های ۱٣٨۵ و ۱٣٨۶ توسط "دکتر محمدرضا نعمتی" انجام گرفت بقایای یک قلعه به ابعاد ۴۰×۵۰ متر در جهت شرقی-غربی نمایان شد که دارای چهار برج دایره ای شکل بوده و تنها بخشی از برج شمال غرب آن باقی مانده است.
به گفته وی، بر اساس شواهد و مستندات به دست آمده چنین به نظر می رسد این قلعه در اواخر دوره ساسانی ساخته شده و احتمالاً هم زمان با حمله اعراب به این منطقه، قلعه تخریب گردیده.
این باستان شناس اظهار داشت: معماری داخل قلعه بر اساس شیب تپه می باشد و شامل یک معبر اصلی در جهت شرقی-غربی بوده که در دو طرف ضلع شمالی و جنوبی معبر اصلی، فضاهای معماری منظمی مشتمل بر اتاق های متعدد مستطیل شکل به ابعاد مختلف وجود دارد. مصالح به کار برده شده در این قلعه شامل لاشه سنگ و قلوه سنگ های رودخانه ای، خشت و چینه در دیوارها با استفاده از ملات گل می باشد، هم چنین مقداری ملات گچ نیز به صورت آوار در بخش هایی از فضاهای معماری به دست آمده است. در کاوش های صورت پذیرفته، در زیر لایه مربوط به دوره ساسانی، گورستانی از دوره اشکانی شناسایی شد که دارای شیوه های متعدد تدفین شامل تدفین سردابه ای، خمره ای، گودال ساده و سنگ چین همراه با تعداد زیادی اشیاء بود. محوطه تاریخی ولیران که در بین روستاییان به اسامی مختلفی چون قلعه دختر، قلعه سنگی و نمک لیسه معروف می باشد در فاصله حدود پانصد متری جنوب روستای ولیران و در انتهای یال تپه ماهورهای مرز بین شلمبه و ولیران قرار گرفته است.
قابل ذکر است مجوز گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تاریخی ولیران توسط رئیس پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری صادر شده است.
مطالعات انسان شناسی روی ۱٠٠ اسکلت کشف شده از شهر سامن
در کاوش های فصل دوم شهر سامن بیش از یک صد اسکلت و بقایای استخوان انسانی شناسایی شد و مطالعات انسان شناسی بر روی آن ها انجام پذیرفت. علاوه بر آن ویژگی های جنسیتی، سنین مرگ و تا حدودی مشخصه‌های نژادی و علل مرگ نیز مورد بررسی قرار گرفت .
"بابک حجتی" مرمت گر و استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز، این مطلب را در کارگاه آموزشی ۲ روزه "استخوان و عاج از اکتشاف تا مرمت" که به همت پژوهش کده حفاظت و مرمت آثار تاریخی در محل پژوهش گاه برگزار گشت مطرح نمود. وی با بیان نکاتی در خصوص حفاظت و مرمت تدفین های به جا مانده در بستر فرهنگی خویش، به بیان موردی شهر سامن پرداخت و گفت: پژوهش های باستان شناسی شامل شناسایی، پاک سازی، کاوش و پی گردی در ٨ کارگاه، با فاصله از هم در نقاط مختلف شهر انجام شد که دست آوردهای ارزشمندی نیز به همراه داشت. تا کنون بیش از ۵٠ فضای کوچک و بزرگ که با راه روهای متعددی به هم مرتبطند کشف گردیده که در اعماق متغیر بین ٣ تا ۶ متری از سطح زمین قرار دارند. در کاوش های فصل دوم سال ۸٧ بیش از یک صد اسکلت و بقایای استخوان های انسانی شناسایی شد که مطالعات انسان شناسی مورد نیاز بر روی آن ها در همان سال انجام پذیرفت و ویژگی های جنسیتی، سنین مرگ و تا حدودی مشخصه‌های نژادی و علل مرگ نیز مورد بررسی قرار گرفت.
این پژوهش گر با اشاره به این نکته که تدفین در مجموعه احتمالاً به کاربری دور دوم آن بر می گردد گفت: در چند فضا تدفین های پابرجا در کف اتاق قرار گرفته و یک توده استخوانی در کناره اتاق قابل رؤیت می باشد که نشان می دهد از مجموعه طی دوره زمانی نسبتاً طولانی به عنوان مکانی مختص تدفین استفاده می شده است .
این مرمت گر با اشاره به ساختار شیمیایی استخوان ها در این مکان اظهار داشت: استخوان ها دارای ترکیبات و عمل کردهای متفاوتی هستند و از دید باستان شناسی، عمده ترکیبات مواد آلی اسکلت ها اوسئین، پروتئین کلاژن و اغلب مواد غیر آلی کلسیم فسفات آمیخته با کربنات ها و فلوئورید است .
گفتنی است، طی دو روز برگزاری کارگاه آموزشی "استخوان و عاج از اکتشاف تا مرمت"، شرکت کنندگان با موضوعاتی تحت عناوین چالش های حفاظت از یافته‌های استخوانی، عوامل تهدید کننده استخوان ها، اولویت بندی اقدامات حفاظتی عاج و استخوان و نیز مواردی را در خصوص تکنیک های کاربردی حفاظت و مرمت استخوان ها آشنا شدند.
کشف فضاهای معماری و ظروف سفالی و شیشه ای از شهر قدیم آمل
کاوش در شهر قدیم آمل ( پارک مشاهیر) منجر به شناسایی فضاهای معماری و یافته های متعددی از جمله سفال لعاب دار و بدون لعاب و شیشه شد.
"ابراهیم امیرکلایی" سرپرست هیأت کاوش اظهار داشت: با توجه به این که وضعیت مطالعات شهر قدیم آمل در دوران مختلف در قبل و بعد از اسلام و خصوصاً قرون میانی و متأخر اسلامی بیش تر مبتنی بر منابع مکتوب بوده، با رایزنی های صورت گرفته با شهرداری آمل مبنی بر کاوش های اصولی سیستماتیک و روش مند در این بخش که در تملک شهرداری است و با همکاری شورای اسلامی شهر و سازمان به سازی و نوسازی، کار کاوش در شهر قدیم (پارک مشاهیر) انجام پذیرفت. این جست و جو می تواند شروع مطالعات مدون و منسجم در بافت قدیم شهر آمل باشد و در ادامه، دیگر بخش ها و مناطقی که قابلیت گمانه زنی دارد بررسی و حفظ گردد.
به گفته این باستان شناس، کاوش پارک مشاهیر با ایجاد دو گمانه در قسمت شمالی و شمال غربی و یک گمانه در بخش مرکزی این محوطه شروع شد.
"امیر کلایی" گفت: یک گمانه در قسمت شمال غربی بر روی دهانه ی یکی از چاه‌های آجری ایجاد شد تا بتوانیم برداشت بهتری از فضاهای معماری به دست آمده داشته باشیم. این گمانه دارای ۱۶ کانتکست می باشد که عمدتاً شامل فضاهای معماری از دوره های جدا از هم است اما در این میان نمونه هایی از سفال های لعاب دار و بدون لعاب و شیشه نیز کشف شد. چاه آجری نیز ظاهراً متعلق به دوران متأخر و قاجار است و در قسمت جنوب شرقی آن فضای معماری مربع شکل با یک طاق وجود دارد که با توجه به داده های سفالی و هم چنین تیپ بندی آجرهای آن احتمالاً مربوط به قرون ٩ و ١٠ می باشد. شاخص ترین سفالینه مکشوفه خصوصاً از نوع نقش کنده و لعاب پاشیده سده های چهارم و پنجم (ه.ق)، سفال سبک آمل و سفال با لعاب یک رنگ متعلق به سده های پنجم و هفتم (ه.ق) و دوره سلجوقی است. سفال هایی از دوره ایلخانی با تکنیک قلم مشکی زیر لعاب لاجوردی و حتی سفال هایی شبیه سلادن و پی سوزهای مربوط به دوره صفویه نیز کشف شد. آثار شیشه ای نیز محدود و از نظر نوع ساخت دمیده در قالب و هوای آزاد بوده.
"امیرکلایی" در ادامه گفت: هدف از ایجاد گمانه آزمایشی در قسمت شمالی محوطه هم چون گمانه قبلی، مشخص شدن فضای چاه آجری و نیز کشف علت ایجاد این چاه ها در فاصله کم نسبت به یک دیگر و کاربرد آن ها است. از نکات قابل بررسی در این جست و جو یکی آن که در مجموع ١۶ کانتکست از کاوش در این گمانه شناسایی شده که هم چون نمونه ی قبلی بیش تر متعلق به فضاهای معماری بوده که اغلب آن ها مضطرب است. علاوه بر آن در اثر گمانه زنی اضطراری تیم کاوشی به منظور مطالعه و بررسی بر روی چاه آجری در قسمت مرکزی گمانه، دیواره ی چاه تخریب گردیده و لایه های اطراف آن نیز مضطرب شده که این موضوع، کار کاوش این فصل را دچار مشکل کرده است. نکته دیگر آن که، علاوه بر کشف سفال های متعدد دوره اسلامی، حجم زیادی از شیشه به دست آمد که بعضاً به صورت مذاب و دفرمه بوده و فرضیه کارگاهی و صنعتی بودن این بخش از بافت قدیم را تقویت می کند، اگرچه این مهم نیاز به مدارک و استدلال های قوی تری دارد.
این باستان شناس اظهار داشت: در ادامه ی کار کاوش، گمانه دیگری در قسمت مرکزی محوطه به ابعاد ١٠ در ١٠ متر ایجاد شد که در مجموع با کاوش در این گمانه ١۵ کانتکست شناسایی گردید که بیش تر متعلق به فضاهای معماری شامل دیوار، کف آجری و چاه می باشد. این گمانه از انسجام لازم و هم خوانی بهتری برخوردار بود و برداشت فضاهای معماری به درستی صورت گرفت به طوری که در لایه های فوقانی، دیواری از دوره قاجار به دست آمد. سوای از آن در طول کاوش با یک کف منظم آجری و دهانه چاهی که از نظر شکلی و فرمی مطابق با چاه‌های گمانه قبلی بود روبه رو شدیم با این تفاوت که به طور سالم در یک کف آجری در بستر خود قرار داشت. در ضلع شرقی آن نیز کف آجری منظم دیگری به دست آمد که تیپ بندی آجرهایش صفوی بودن آن را تصدیق می کند.
وی با اشاره به حجم زیاد میخ مکشوفه در این گمانه، گفت: این میخ ها نشان از تخریب فضاهای سقفی، از بین رفتن دیواره و فرو ریختن آن بر روی کف فضاها دارد.
او بیان داشت: در گمانه مذکور چند سکه برنزی نیز به دست آمد که مطالعه بر روی آن ها می تواند به تاریخ گذاری مطلق لایه ای این گمانه کمک نماید.
کشف آثاری از عصر آهن ٣ در تپه تخچرآباد بیرجند.
فصل دوم کاوش محوطه تپه تخچرآباد شهرستان بیرجند منجر به شناسایی بنایی مربوط به عصر آهن ٣ شد.
"محسن دانا" سرپرست هیأت کاوش گفت: فصل دوم کاوش تپه تخچرآباد واقع در ٣٠٠ متری غرب روستایی به همین نام انجام شد. کاوش فصل نخست در راستای کارآموزی دانش جویان باستان شناسی در سال ۱٣۸۸ صورت پذیرفته بود که به دلیل عدم تخصیص بودجه، فصل دوم کاوش در این محوطه پس از ٨ سال وقفه تا امسال به تعویق افتاد.
به گفته این باستان شناس، در فصل نخست گمانه ای به اندازه ۱٠×٣ متر در شمال تپه ایجاد گردید و در این کاوش دیوار بیرونی یک بنای بزرگ خشتی کشف شد که با توجه به شواهد موجود به نظر می رسید بنا را عامدانه با خشت و سنگ پر کرده و سپس بیرون آن را نیز به پهنای ۸ متر و ارتفاع حدود ۴ متر با شن پوشانده و احاطه کرده‌اند.
"محسن دانا" افزود: فصل دوم کاوش در این محوطه با توجه به نتایج فصل گذشته بر شناسایی پلان بیرونی بنا متمرکز شد و بر این اساس بقایای دیوار بیرونی بنای خشتی مکشوف از فصل پیش، مورد پیگردی قرار گرفت. به این ترتیب حدود دو سوم پلان بیرونی بنا تهیه گردید و مشخص شد با بنایی کوچک همراه با برج هایی الحاقی به آن سر و کار داریم.
این باستان شناس با اشاره به شناسایی ۴ برج در این فصل از کاوش افزود: بنابر شواهد به نظر می رسد بنا ۶ برج داشته و در دوره عصر آهن ٣ (احتمالاً دوره مادی) پی افکنده و در اوایل دوره هخامنشی به طور آگاهانه پر شده است. نتایج این فصل هم چنین نشان می دهد که محدوده برج شمال شرقی بنا در دوره اشکانی، حدود ۲٠٠٠ سال پیش، بار دیگر مورد استفاده قرار گرفته و به این منظور آن بخش از تپه را با خشت به صورت یک سکو درآورده و داخل خشت های آن خمره کار گذاشته اند.
به گفته وی، سفال های شاخص دوره اشکانی، تاریخ گذاری این مرحله معماری را تأیید می کند و به دلیل محدوده کاوش و پایان فصل کاوش، مراحل گسترش معماری دوره اشکانی و نحوه آن هنوز مشخص نگردیده است.
مجوز فصل دوم کاوش محوطه تپه تخچرآباد شهرستان بیرجند توسط رئیس پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری صادر شده است.
پارک تاریخی هرسین از ۶۵٠٠ سال پیش زیستگاه انسان بوده است.
کشف قطعاتی از سفال های پیش از تاریخ (حدود هزاره چهارم پیش از میلاد)، نمونه های خاص زمان اشکانی و دوره‌های مختلف اسلامی نشانه حضور انسان از هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن حاضر در "هرسین" است .
"مهدی رهبر" سرپرست هیأت نظارت، مشاوره و گمانه زنی موردی پارک تاریخی "هرسین" با بیان این مطلب گفت: هیأت کاوش های باستان شناسی کار خود را در دو بخش شروع کرد. گمانه زنی به منظور شناخت آثار باستانی در محوطه پارک سراب هرسین با وجود محدودیت‌هایی از قبیل وجود درختان انبوه، عبور کابل های برق و لوله گذاری برای انتقال آب، در ۲٠ گمانه آزمایشی در ابعاد مختلف تا خاک بکر به اجرا در آمد. برخی از این گمانه‌ها فاقد هر گونه آثار باستانی بودند و در برخی دیگر تنها به بقایایی از شالوده دیوارهایی از بناهای معمولی دوره اسلامی برخورد کردیم که در یک لایه کنگلو مراتی (نوع خاصی از سنگ های رسوبی) در عمق حدود ۸٠ تا ۹٠ سانتی متر کنده شده اند. با توجه به دخل و تصرفاتی از قبیل خاک برداری، خاک ریزی و کند و کاوهای مختلف صورت گرفته اصل بناها از بین رفته اما از لابه لای لایه‌های به هم ریخته قطعاتی از سفال های پیش از تاریخ (حدود هزاره چهارم پیش از میلاد)، نمونه های خاص دوره اشکانی و نیز ادوار مختلف اسلامی که نشانه حضور انسان از هزاره چهارم قبل از میلاد تا قرن حاضر است به دست آمد .علاوه بر آن تعدادی ابزار سنگی متعلق به دوره پیش از تاریخ نیز کشف گردید.
وی، نظارت بر تخریب و پاک سازی محوطه از ساخت و سازهای مزاحم و ناهمگون را از دیگر اقدامات هیأت باستان شناسی پارک هرسین در بخش دوم اعلام کرد و گفت: کار از بخش شمال شرقی صخره تراش خورده، شروع شد که در عین حال بلند ترین صفه یا تراس ایجاد گردیده با بتون و سنگ های گوناگون می باشد و ایجاد جان پناه‌های اطراف این تراس نیز با هزینه‌های زیاد همراه بود. این ساخت و سازها علاوه بر آسیب به منظر صخره و آثار باستانی، محل امنی هم برای معتادان به شمار می رفت. البته در صورتی که زمان و امکانات اجازه دهد به تدریج بخش‌های سیمانی، بتونی و سنگ های قواره شده نا موزون دور تراس‌های محدوده باستانی را بر خواهیم چید تا حداقل محوطه بخش شمالی پارک به صورت اولیه در آید.
وی افزود: وجود آثار باستانی با ارزش از دوره غارنشینی تا عصر حاضر به همراه چشمه‌های جوشان و طبیعت بدیع و زیبای هرسین و نیز محوطه‌هایی گران قدر چون گنج دره (از کهن ترین زیست گاه‌های بشری است) مجموعه ی بی نظیری را در این شهرستان فراهم آورده تا اشخاصی با اهداف و سلیقه های متفاوت را به سوی خود بکشاند. چشم انداز فوق العاده ی این محوطه و وجود آب فراوان، توجه انسان را حداقل از هزاره چهارم قبل از میلاد، به خود جلب نموده به خصوص در دوره ساسانی که این محدوده هم چون بیستون و طاق بستان مورد توجه پادشاهان این دوره قرار گرفته و موجب شده تا آثاری از این دوره به وجود آید. از نمونه های با ارزش آن می توان به "صخره تراش خورده ساسانی به همراه حوض یک پارچه سنگی زیبا در دل آن" اشاره کرد که با وجود آن که قرار بوده نقش برجسته مهمی بر سطح آن اجرا شود و بنا به دلایلی کار بر روی آن ناتمام مانده، اما هنوز از ارزش‌های آن کاسته نشده است.
این باستان شناس گفت: هم چنین می توان از درگاهی از سنگ یک پارچه با ابعاد نزدیک به ۵ متر طول و ٣ متر عرض و پلکانی سنگی به صورت یک پارچه تراش خورده در پارک باستانی هرسین و نیز قلعه‌ای با دیوارهای سنگ لاشه و ساروج که با فاصله کمی از این پارک قرار دارد یاد کرد که متأسفانه بخش زیادی از آن مورد تجاوز شهرنشینان قرار گرفته و با ساخت و سازهایی بر روی آن، آسیب جدی به کالبد بنا وارد آوده اند. ساخت و سازهای بی رویه، تراس بندی های غیر ضروری با مواد و مصالح ناهمگون با آثار باستانی، ساختارهایی با سنگ‌های قواره شده و بتن سیمانی، رنگ آمیزی های بسیار نامطلوب بر روی این سنگ ها، اختصاص محوطه وسیعی برای نصب اسباب بازی با رنگ های تند و زننده در کنار آثار باستانی، ایجاد کیوسک فروش مواد غذایی و غیره از جمله نا همگونی هایی می باشد که در این پارک باستانی به وجود آمده است. علاوه بر آن برخی از مردم نیز با نوشتن شعارهایی با رنگ های گوناگون بر روی صخره تراش خورده ساسانی، آسیب و بی حرمتی به آثار تاریخی این پارک را تکمیل کرده اند .
"مهدی رهبر" با اشاره به این نکته که خوش بختانه شهردار و شورای اسلامی شهرستان هرسین به این امر توجه کافی داشته و با دیدگاه های فرهنگی قومی، درصدد اعاده حیثیت این پارک برآمده اند، گفت: با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردش گری، توافق نامه ای بین پژوهش کده باستان شناسی و شهرداری هرسین به امضا رسیده تا هرسین جایگاه اولیه و ارزش و اعتبار خود را باز یابد.
گفتنی است، کاوش های باستان شناسی پارک هرسین با مجوز ریاست پژوهش گاه میراث فرهنگی و گردش گری انجام گرفت.
هزار ساعت شعر اقوام ایرانی مفقود شد؛ ارتباط چابهار با دیگر کشورها ...
در هفته اول آذر ماه، از پژوهش کده باستان شناسی ایران خبر رسید که باستان شناسان در جستجوی بقایای ادامه دیوار گرگان در خراسان شمالی هستند و ارتباط سازه های دفاعی شمال خراسان با دیوار دفاعی گرگان موجب گشت تا بررسی سازه های دفاعی شمال خراسان توسط باستان شناسان ایران و انگلیسی به انجام برسد.
هم چنین در این هفته و در جلسه ی کمیته ی حریم آثار تاریخی و با حضور صاحب نظران و کارشناسان میراث فرهنگی، حریم ۱۶ اثر تاریخی به تصویب رسید. علاوه بر آن، در نشست مطبوعاتی، گرامی داشت هشتادمین سال تأسیس نهاد مردم شناسی نیز برگزار شد چرا که این همایش و نمایش گاه ملی در روزهای ۲۳ و ۲۴ آذر ماه در موزه ملی ایران برگزار خواهد شد. رئیس این همایش در این نشست از تشکیل بانک اطلاعاتی ویژه پژوهش گران و موضوعات مربوط به مردم شناسی با همکاری ۲۵ مرکز دانشگاهی و پژوهش گاهی کشور خبر داد. اما در کنار برگزاری این نشست مطبوعاتی "علی رضا حسن زاده" رئیس پژوهش کده مردم شناسی پژوهش گاه میراث فرهنگی گفت: "بیش از هزار ساعت شعر اقوام ایرانی که در سال‌های ۸۴ و ۸۵ ضبط شده بود در جریان انتقال پژوهش گاه به شیراز مفقود شده است. این در حالی ست که ساعت‌ها زمان برای جمع‌آوری چنین آرشیوی صرف گشته با این وجود می توان برخی از این اسناد صوتی را در مراکز دیگری مانند "مرکز اسناد" جستجو کرد."
امضای تفاهم نامه ای برای احداث راه‌های ۱۱ کاروان سرای تاریخی خبر دیگر میراث فرهنگی در این حوزه بود.
سازمان راه داری و حمل و نقل جاده‌ای کشور با صندوق احیای آثار تاریخی به منظور انجام هم کاری های مشترک در زمینه احیای کاروان سراهای بین راهی تفاهم نامه‌ای امضا کردند. ایجاد اقامت گاه تاریخی در قلعه نو یکی دیگر از خبرهای حوزه گردش گری در این هفته بود که مدیر کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان درباره ی آن این چنین اظهار داشت: "روستای تاریخی قلعه نو در شهرستان سیستان یکی از روستاهای هدف گردش گری است و در آن قلعه‌ای تاریخی وجود دارد که در نظر داریم آن را پس از مرمت برای تبدیل به اقامت گاه بومی به بخش خصوصی واگذار کنیم."
وی هم چنین در گفتگویی تشریحی با خبرنگار مهر از برگزاری تورهای ارزان قیمت به استان سیستان و بلوچستان خبر داد و گفت: "مردم کشور تصور می کنند که این استان بسیار دور است به همین دلیل هنوز به عنوان یک مقصد گردش گری شناخته نشده است. ما در راستای افزایش جذب گردش گران تورهای ارزان قیمت ۵۰۰ و ۶۰۰ هزار تومانی برای ۴ شب اقامت در نظر گرفته ایم هم چنین در سال ۹۶ بر تبلیغ جاذبه های گردش گری چابهار تأکید خواهیم کرد."
"کامبیز مشتاق گوهری" از راه اندازی خط کشتی رانی "چابهار" به "عمان" و "چابهار" به "بندر کراچی" پاکستان و هندوستان خبر داد.
تابلوی نقاشی "نبرد گنجه" متعلق به خانه یکی از شاهزاده‌های قاجاری قم بوده است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که محل اولیه تابلوی نقاشی "نبرد گنجه" در یکی از خانه‌های تخریب شده شاهزاده‌های قاجار در قم، در ماجرای ساخت مسجد اعظم بوده که توسط معمار مسجد برای حفاظت از آن، به موزه ایران باستان منتقل شده است.
"علیرضا بهرمان"، رئیس پژوهش کده هنرهای ملی سنتی پژوهش گاه، در نشست تخصصی تحلیل تاریخی و زیبایی شناختی تابلوی نقاشی "نبرد گنجه" و مراسم رونمایی از کتاب "چند خط چند رنگ" که روز چهارشنبه ۲٠ بهمن ماه برگزار شد، این مطلب را مطرح نمود و با بیان مستنداتی تأکید کرد که محل اولیه نقاشی "نبرد گنجه" عمارت نظامیه نبوده است. وی با اشاره به راه‌اندازی موزه ایران باستان در سال ١٣١۶ افزود: در زمان شروع فعالیت این موزه، "آندره گدار" با کمبود اشیا برای نمایش مواجه بود؛ از این رو، به دستور او برخی از آثار ارزشمند که امکان تخریب و سرقت آنها وجود داشت از بدنه بناها جدا و به موزه ایران باستان منتقل گردید. به دلیل نبود امکانات و دانش کافی در آن زمان این آثار به صورت قطعات کوچک تر به موزه انتقال داده می‌شد و با استفاده از مصالح ساختمانی دوباره به شکل یکپارچه به نمایش در می‌آمد.
"بهرمان" با اشاره به تصمیم گیری برای جداسازی موزه ایران باستان و دوران اسلامی در سال ١٣۵٠ و جانمایی آثار به صورت منفک افزود: "به این منظور، هیأت کارشناسی از ایتالیا به ایران سفر نمود، ولی فقط بعد از جداسازی سه قطعه در جریانات پقمیروزی انقلاب اسلامی پروژه متوقف شد. اما با بیان شدن این طرح در سال ١٣٧۴، برای انجام مجدد، شرکت ایتالیایی مبلغ زیادی پیشنهاد داد و در نهایت کار با یک گروه ایرانی به سرپرستی این جانب آغاز گردید. در سال ١٣٧۴ - ١٣٧۵ تمامی آثار موزه ایران باستان از بدنه جدا شد، ولی دیگر نمی توانستیم این‌ها را مانند "آندره گدار" قطعه قطعه کنیم، بلکه می بایست آن ها را به صورت یکپارچه منتقل کنیم. خط آخر این پروژه در سال ١٣٧۴ با انتقال تابلوی نقاشی "نبرد گنجه" به اتمام رسید که با توجه به حساسیت این تابلو اجازه انتقال آن داده نشد. اما در سال ١٣٧۶ دوباره جا به جایی این تابلو در اولویت کار قرار گرفت که گروه نهایتاً در سال ١٣۹۲ اجازه انتقال آن را به دست آورد.
"علیرضا بهرمان" با اشاره به روحیه مرمت گران و علاقه‌ای که به دریافت اطلاعات از آثار قبل از مرمت دارند گفت: از این رو، پژوهش‌ها و تحقیقات گسترده‌ای انجام دادم تا محل پیدایش این اثر را بیابم. تابلوی نقاشی مذکور به بنای نظامیه تعلق ندارد، زیرا اندازه تابلو بزرگ تر از این و به شکل گنبدی و یک طاقی‌مانند قوس دار و احتمالاً حدود ۷ تا ۸ متر بوده است؛ پس بعید به نظر می رسد که به بنای نظامیه تعلق داشته باشد. از طرفی بیشتر تابلوهای نظامیه روی بوم بوده و نشان دهنده آن است که در آن زمان نقاشی‌ها را بر روی پارچه می‌کشیدند تا در اثر تخریب بنا آسیب نبینند.
او با اشاره به پژوهش‌ها و مدارک موجود، محل اولیه تابلو را یکی از خانه‌های شاهزاده‌های قاجار در قم دانست و تصریح کرد: با ساختن مسجد اعظم قم در نزدیکی حرم حضرت معصومه (س)، به دستور "آیت‌الله بروجردی" و توسط استاد "لرزاده"، تعدادی از خانه‌های قدیمی که متعلق به شاهزادگان قاجار بود خریداری و تخریب شد. استاد "لرزاده" احتمالاً برای نمایش و البته محافظت بیش تر، آن را به موزه ایران باستان تحویل داده است.
او گفت: این تابلو از قم و به صورت قطعه قطعه وارد موزه ایران باستان شده، ولی متأسفانه تاکنون سندی مبنی بر سال جابه‌جایی آنها مشاهده نشده، زیرا در جریان انتقال مرکز اسناد به شیراز در دولت قبل بسیاری از مدارک آسیب دیده‌اند؛ ولی اگر ثابت شود که انتقال نقاشی بین سال‌های ١٣٣١ تا ١٣٣٣ بوده با قاطعیت می‌توان گفت که از شهر قم به موزه ایران باستان آمده است. سوای از آن تابلوی مذکور که بر روی دیوار کشیده شده بود پس از انتقال به موزه ایران باستان به دست مرمت گران ایتالیایی بر روی پارچه منتقل گردید و به صورت کنونی درآمده است.
او با اشاره به مراحل مرمت این تابلو، امکانات و توان آسیب پذیری آن گفت: برای انتقال این تابلو به روش سیلندری متوسل شدیم، ولی مشکلاتی داشتیم؛ به دلیل آن که نقاشی به مدت چند دهه آویزان بوده و احتمال شکنندگی آن هم زیاد، پس در نهایت به صورت لوله‌ای منتقل گردید و خوشبختانه در جایی که امروز قرار دارد به بهترین نحو و با در نظر گرفتن شرایط محیطی نصب شده است.
"سید احمد محیط طباطبایی" رئیس ایکوم این تابلو را جزء آثار بسیار با ارزش موزه ملی دانست که نشان از هویت ملی و فرهنگی ایران دارد و اظهار کرد: این نگاره سر فصل تاریخی مهمی در تاریخ کشور ماست، مثل جنگ چالدران و جنگ‌های دیگر که تحولات عظیمی را به دنبال داشتند و باعث شدند ایرانیان، علوم جنگی جدید را فرا بگیرند و به دنبال آن پیروزی خود را در جنگ‌های دیگر رقم بزنند.
کشف اثر دست گونه ای از دایناسور در شهرستان رابر استان کرمان ...
مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمان ابراز داشت: هیچ گزارش رسمی مستدلی مبنی بر وجود اثر دست گونه ای از دایناسورها، به دست ما نرسیده است.
"محمود وفایی" در خصوص کشف این اثر در شهرستان "رابر" استان کرمان گفت: اگر گزارشی در این رابطه به دست مان برسد حتماً کارشناسان مربوطه ای را برای بررسی خواهیم فرستاد؛ چنین مواردی نیازمند بررسی های زمین شناختی و تخصصی می باشد.
مدیر کل اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با تأکید بر آن یادآور شد: این گونه اخبار، بی پایه و اساس است مگر این که پس از اعلام نظر کارشناسان علمی، مطرح شود.
فصل دوم کاوش قلعه ساسانی سیف‌آباد کازرون آغاز شد.
فصل دوم مطالعات باستان شناسی تل قلعه سیف‌آباد کازرون با حضور یک تیم ١٠ نفره از باستان شناسان به سرپرستی "رضا نوروزی" و "پارسا قاسمی" از روز جمعه ۲۸ مهر سال جاری آغاز شد.
"رضا نوروزی" سرپرست هیئت باستان‌شناسی در روز یکشنبه ۳٠ مهر ٩۶ گفت: فصل دوم کاوش این قلعه ی ساسانی به منظور تکمیل بررسی‌های باستان‌شناسی فصل اول و هم چنین دستیابی به اطلاعات فضای شهری و معماری این محوطه تاریخی در دستور کار قرار گرفت. در فصل اول این کاوش مشخص شد این محوطه در دوره ساسانیان یکی از مراکز فعال تجاری و اقتصادی در جنوب ایران بوده است.
"نوروزی" هم چنین در مورد نتایج به دست آمده در فصل اول کاوش خاطر نشان کرد: از فصل اول کاوش این منطقه تاریخی، ۷ خمره بزرگ آذوقه و خمره‌های بزرگ پر از دانه‌های خرما، یک تاس و مهره تخت نرد متعلق به دوران ساسانی و بقایای معماری ساخته شده از سنگ، گچ، خشت و آجر کشف گردید.
بنا بر این گزارش، محوطه تل قلعه سیف آباد باقی‌مانده از دوران ساسانی در فاصله ١۵ کیلومتری جنوب غرب کازرون و شمال روستای سیف آباد واقع شده است.
پژوهش‌های مشترک ایران و آلمان در غار بوف
برنامه "پژوهش‌های دوران سنگ ایران و توبینگن" در قالب چهارمین فصل کاوش در غار بوف به منظور دستیابی به تصویری روشن از ساختار معیشتی و فرهنگی نخستین انسان‌های مدرن در درون فلات ایران در حال انجام است.
"محسن زیدی" باستان‌شناس و سرپرست ایرانی هیئت کاوش در روز یکشنبه ۳٠ مهر ٩۶ با اعلام این خبر گفت: پس از انجام سه فصل بررسی‌های پارینه سنگی و بازدید از اماکن پارینه سنگی در نقاط گوناگون کشور در سال‌های ١۳۸۲ تا ١۳۸۴، برنامه "پژوهش‌های دوران سنگ ایران و توبینگن" در سال ١۳۸۵ به انجام کاوش در غار بوف یکی از غارهای مهم شهرستان رستم در استان فارس اختصاص یافت. هدف اصلی از انجام این جست و جو، مطالعه دوره گذار از پارینه سنگی میانی به جدید، بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های پارینه سنگی جدید زاگرس جنوبی و دیگر بخش‌های کشور خصوصاً غرب زاگرس میانی و نیز مطالعه فرهنگ و رفتار انسان در آغاز پارینه سنگی جدید بود. در فصل اول کاوش، دو ترانشه در بخش‌های دهانه و دیواره انتهایی غار در راستای یکدیگر ایجاد و در فصل دوم با ادامه روند در این دو بخش، بخش میانی بین این دو ترانشه نیز بررسی شد که در نهایت مساحت ١۸ مترمربع را در بر می‌گرفت.
این باستان‌شناس اظهار کرد: با استفاده از دقیق‌ترین روش‌ها در انجام این کاوش، در تلاش بودیم تا تمام داده‌های باستانی گردآوری شود که در نتیجه، علاوه بر دست‌افزارهای سنگی گاهاً با ابعاد تنها چند میلیمتر، بقایای گیاهی، جانوری و تعداد محدودی اشیای کوچک مانند صدف نیز به دست آمد. این داده‌ها از ۴ لایه اصلی به دست آمد که عبارتند از لایه ١ که سطح مکان کاوش را در بر می‌گرفت، لایه ۲ که بلافاصله پس از این لایه آمده و عمدتاً شامل دست‌افزارهای سنگی به همراه میزان محدودی سفال متعلق به دوره‌های متاخر بود و لایه ۳ که در آن سفالی رؤیت نشد و تنها دست‌افزار سنگی و بقایای گیاهی و جانوری پارینه سنگی به دست آمد و بیشترین میزان داده‌ها نیز از همین لایه کسب گشت و در لایه ۴ به نحو قابل توجهی از میزان یافته‌ها کاسته می شود. بر اساس لایه نگاری و تخمین ضخامت لایه‌ها هنوز چندین متر از رسوبات پارینه سنگی در بخش دهانه غار موجود است که اهمیت زیادی در شناسایی و مطالعه لایه گذار از پارینه سنگی میانی به جدید دارد؛ به همین دلیل در ادامه کاوش در فصل سوم تمرکز بر بخش جلویی غار را بیشتر کردیم تا بتوانیم به ماهیت نهشته‌های قدیم تر پی ببریم. البته نتایج حاصل از این کاوش‌ها، حاکی از وجود صنعتی متفاوت در فناوری دست افزارسنگی در این منطقه بود. صنعت مذکور با تکیه بر پایه تمرکز بر ساخت ریز تیغه، بر اساس منطقه ی موجود، صنعت رستمی نامیده شد. تعداد ١۳ نمونه تاریخ نگاری به روش کربن ١۴ از غار مزبور صورت گرفت که بر اساس آن، قدمت این محوطه بین ۳۵ تا ۴١ هزار سال تقویمی می باشد.
"محسن زیدی" افزود: کار کاوش هنوز به پایان نرسیده و سنگ بستر در عمیق ترین بخش رؤیت گشته و در بخش جلویی غار نیز هنوز نمایان نشده و نهشته‌های فرهنگی هم چنان ادامه دارند. بر اساس داده‌های به دست آمده از کاوش، تاریخ نگاری و روش کاوش، این غار در زمره یکی از مهم ترین منابع برای ارائه داده‌های باستانی مربوط به گذار از دوران پارینه سنگی میانی به جدید و هم چنین آغاز دوره پارینه سنگی جدید در کشور بوده که در نتیجه بر اساس آن بازسازی چهره فرهنگی انسان در این دوره میسر شده است. در طی سه فصل کاوش در غار بوف، روشن گشت که نهشته‌های باستانی دارای عمق‌های متفاوتی هستند به این ترتیب که سنگ بستر غار به سمت دهانه دارای شیب بیشتری می باشد. از آن جایی که در انتهای غار و نزدیک به دیواره، سنگ بستر هر چند در نقطه کوچکی نمایان شده، بر اساس محاسبه میزان شیب، هنوز مقدار قابل توجهی رسوب در بخش جلویی غار برای کاوش وجود دارد. در این بخش است که موفق به یافتن لایه گذار از پارینه سنگی میانی به جدید شدیم و به همین خاطر، فصل چهارم کاوش نیز در این قسمت متمرکز شد.
"زیدی" اظهار کرد: تمام نمونه‌های زغالی و گیاهی مکشوفه از کاوش برای انجام تاریخ نگاری کربن ١۴ به دقت از میان لایه‌های گوناگون انتخاب شدند تا توالی زمانی لایه‌ها را پوشش داده و روند تغییر و تحول معیشتی ساکنان غار بوف مورد مطالعه قرار گیرد. نمونه‌های مزبور برای تاریخ نگاری به آزمایشگاه سن سنجی دانشگاه کیل در آلمان و آکسفورد در انگلستان فرستاده شد و از میان آنها، سه مورد از بخش کاوش شده انتهایی غار، تاریخی مربوط به مراحل آغازین پارینه سنگی جدید را نشان می‌دهند. در ادامه، سن آنها بین ۳۵ هزار تا ۴١ هزار سال پیش تخمین زده شد که نشان می‌دهند که غار بوف در بر دارنده یکی از قدیمی ترین فرهنگ‌های پارینه سنگی جدید در کوهستان زاگرس و ایران است. بیشترین تعداد یافته ها از نوع دست‌افزار سنگی می باشد و علاوه بر آن مقادیر زیادی بقایای استخوان جانوری و گیاهی نیز در طی شناورسازی رسوبات حاصل از کاوش به دست آمده است که بخش مهمی از یافته‌های باستانی غار بوف را تشکیل می‌دهند و مطالعات مربوط به آن هنوز به اتمام نرسیده و تنها بخش کوچکی از آن به صورت نمونه مطالعه شده است. نتایج حاصل از این مطالعات به بازسازی سیستم معیشتی ساکنان غار بوف و ثبت اطلاعات مفیدی درباره ی تغییرات آب و هوایی در اواخر دوره پلیستوسن در منطقه دشت رستم نیز کمک فراوانی می‌کند. نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر آنها متعلق به جانوران سم‌دار، خوک و پرندگان است و در میان سم‌داران غزال، بز و گوسفند بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده‌اند. از طرف دیگر، روش شناورسازی و سرند آبی نهشته‌های باستانی مکشوفه از غاربوف، بقایای گیاهی بسیار خوبی را به دست داده که مطالعه آنها در زمینه بازسازی اقلیم، سیستم معیشتی، کوچ‌نشینی و محیط زیست ساکنان غاربوف دارای اهمیت بسیاری است.
این باستان‌شناس گفت: از آنجایی که کاوش در غار بوف در طی سه فصل تنها در بخش کوچکی به سنگ بستر رسیده است و میزان زیادی از نهشته‌های باستانی پلیستوسن به ویژه نهشته‌های زیرین غار که برای اولین بار در فصل سوم نمایان شده، هنوز کاوش نشده‌اند، این غار نیازمند ادامه کاوش می باشد تا بتوان به یکی از پرسش‌های اساسی دوره پارینه سنگی جدید در ایران و جهان پاسخ داد که این پرسش روند تغییر از پارینه سنگی میانی به جدید را مورد بحث قرار می‌دهد. یکی از اهداف اولیه و مهم گروه "پژوهش‌های دوران سنگ ایران و توبینگن"، یافتن دوره گذار از پارینه سنگی میانی به جدید است که کاوش در غار بوف و یافته‌های ارزشمند آن به ویژه در فصل سوم، توانمندی بالای آن برای رسیدن به این هدف را آشکار ساخت. با توجه به مکان واقع شدن این غار در جنوب زاگرس و جنوب کشور و شمال خلیج فارس، این غار در معرض مهم‌ترین تحولات تاریخ بشر یعنی خروج انسان مدرن از آفریقا در دوره پلیستوسن فوقانی است. با تاریخ نگاری‌های حاصل از این غار قدمت آن به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اماکن پارینه سنگی جدید کشور اثبات شد. چهارمین فصل کاوش در غار بوف استان فارس شهرستان رستم با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، به سرپرستی "محسن زیدی" و "پروفسور نیکلاس کُنارد" از مؤسسه پیش از تاریخ و بوم شناسی کواترنر و مرکز پژوهش‌های تحول انسان و دیرین اقلیم زنکنبرگ در دانشگاه توبینگن آلمان در حال انجام است. ما امیدواریم که با ادامه ی کاوش در غار بوف تا رسیدن به سنگ بستر بتوانیم به این اهداف مهم دست یابیم و به تصویری روشن از سیستم معیشتی و فرهنگی نخستین انسان‌های مدرن در درون فلات ایران دست یابیم.
تابوت کشف شده از قاچاقچیان اشیای تاریخی در استان زنجان تقلبی است.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری زنجان گفت: تابوت سفالی منقش به خط میخی فارسی باستان از قاچاقچیان اشیای تاریخی و فرهنگی به دست آمد که در بررسی‌ها مشخص شد این تابوت تقلبی است.
سرهنگ "ابوالفضل مرادی" فرمانده یگان حفاظت استان زنجان در روز دوشنبه ١ آبان ٩۶ با اعلام این خبر افزود: در پی اخبار واصله مبنی بر وجود شیء تاریخی فرهنگی در شهرستان طارم و نگه داری آن از سوی قاچاقچیان سابقه دار این اشیا، یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی زنجان در عملیانی ضربتی اقدام به کشف اشیا و دستگیری ۶ نفر از قاچاقچیان کردند. در بررسی های اولیه مشخص شد این تابوت تقلبی است اما داخل این تابوت یک مجسمه فلزی وجود دارد که از سوراخهای روی تابوت قابل رؤیت می باشد. این قاچاقچیان سعی در فروش این تابوت و خروج آن از کشور را داشتند که با اقدامات اطلاعاتی عملیاتی صورت گرفته از یک ماه پیش تا کنون موفق نشدند به مقاصد خود دست یابند.
"ابوالفضل عالی" مسئول پژوهش‌های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زنجان نیز با اشاره به این که نقوش و خطوط تابوت خیلی خوب کپی شده، افزود: جنس تابوت از سفال می باشد که متنی به خط میخی فارسی باستان بر روی آن کپی شده است. به راحتی می توان مجسمه ای فلزی را از سوراخهای موجود بر روی تابوت رؤیت کرد. به علت بسته بودن درب تابوت، نمی توان فعلاً نظری در خصوص این مجسمه و اصل یا تقلبی بودن آن ارائه داد و پس از باز شدن آن ارزش تاریخی مجسمه دقیقا مشخص می شود. اما در این اثر تلاش شده تا با کپی نمودن نمادها و خط میخی فارسی باستان، آن را متعلق به دوره هخامنشی جلوه دهند. نمادهایی چون بزهای نشسته روبه روی هم، آتشدان و گل‌های لوتوس از نقوش بر روی این تابوت می باشند.